*موبد دکتر اردشیر خورشیدیان ـ رئیس انجمن موبدان تهران ـ پزشک است و به خوبی با امور بهداشتی و وندیداد (بخشی از اوستا) آشناست. او طی سخنانی در فرهنگستان علوم پزشکی ایران، وندیداد را کتابی بسیار دقیق از نظر بهداشتی معرفی کرده است. می گوید:

«وندیداد: یکی از کهن ترین کتاب فقهی جهان است، که برای نخستین بار در تاریخ بشر به گونه بسیار دقیق از بهداشت شخصی و پاک نگه داشتن محیط زیست و استفاده از گیاهان دارویی سخن گفته و رعایت دقیق آن را از مردم خواستار شده است. در این بخش از اوستا، چنان دین و دانش و قوانین بهداشتی فردی و گروهی با قانون و آیین و فرمان های مذهبی (فقهی) در هم آمیخته که پزشکی با روحانیت یکدست شمرده می شود. به گونه ای که سر باز زدن از دستورات بهداشتی در فرد زرتشتی احساس گناهی نابخشودنی می نموده است. » (پاسخ به پرسشهای دینی زرتشتیان، ص 217)

اگر دکتر خورشیدیان پزشک نبود، شاید به او حق می دادیم که بدون هیچ تردیدی توصیه های وندیداد را بهداشتی و بسیار دقیق معرفی کند. در ابتدا سخنی از هاشم رضی که وندیداد را در چهار جلد ترجمه و شرح کرده است، می آوریم و سپس نمونه هایی را ذکر می کنم تا نشان دهم آنگونه که دکتر خورشیدیان می گوید، نیست:

گواهی هاشم رضی
«این مسأله که برخی عنوان می کنند، مغان در وندیداد آیین ها و روش بهداشت و گندزدایی را دستور داده اند، کاملا بی پایه است.» (وندیداد، ج 2، ص 642، شرح)

مبارزه با میکروب با عبور دادن سگ و دعا
وندیداد برای تطهیر و دیوزدایی از راهی که انسان مرده یا سگ مرده را عبور داده اند، دستور داده که کسی از آن راه نگذرد مگر اینکه سگ زرد چهارچشم یا سفید زردگوش سه بار از آنجا عبور داده شود و اگر سگ با اختیار خود عبور نکرد، دعایی خاص خوانده شود با این مضمون که: ای دیوها دور شوید... (وندیداد، ج 2، ص 868، فرگرد 8، شماره 14 ـ 22)

دو هزار ضربه شلاق بخاطر پوشاندن مرده
در مهم ترین مراکز بهداشتی همین که انسانی می میرد، در اولین قدم با پارچه ای او را می پوشانند. این کار سبب می شود که هم میکروب نشر نیابد و هم حرمت مرده حفظ شود و هم برای بینندگان آزاردهنده نباشد.
وندیداد مجازات کسی را که به اندازه ی جوراب، مرده ای را بپوشاند، هشتصد ضربه شلاق تعیین کرده است. اگر به اندازه ی شلوار بپوشاند 1200 ضربه شلاق و اگر تمام بدنش را بپوشاند دو هزار ضربه شلاق. (وندیداد، ج 2، ص 872، ف 8، ش 23 ـ 25)

میکروب زدایی از کسی که به مرده نزدیک شده
می دانیم که از مرده ی متلاشی، میکروب بیشتری به اطراف پراکنده می شود اما از نظر وندیداد مرده ای که متلاشی نشده آلوده کننده تر است!
کسی که به مرده ی انسان یا سگ نزدیک شده، اگر جسد هنوز به وسیله ی سگ لاشه خوار یا پرنده ی لاشه خوار پاره پاره نشده باشد باید سی بار با شاش گاو نر خود را بشوید. اما اگر پاره پاره شده باشد پانزده بار. (وندیداد، ج 2، ص 892، ف 8، ش 97 ـ 98)

شستشوی مرده کش ها با ادرار
مرده کش ها پس از حمل مرده باید با شاش چارپایان کوچک یا ستوران یا مردان و زنانی که ازدواج مقدس (ازدواج با محارم) را انجام داده اند؛ خود را شستشو دهند. (وندیداد، ج 2، ص 868، ف 8، ش 13)

شناسنامه کتاب ها:
پاسخ به پرسشهای دینی زرتشتیان، اردشیر خورشیدیان، تهران، فروهر, چاپ دوم، 1387ش.
وندیداد، ترجمه و واژه نامه و یادداشت‌ها: هاشم رضی، تهران، فکر روز، چاپ اول، 1376 ش.